TP HCM đề xuất lộ trình hạn chế xe xăng, dầu vào trung tâm từ năm 2027
TP HCM đang nghiên cứu triển khai vùng phát thải thấp (Low Emission Zone – LEZ) tại khu vực trung tâm nhằm kiểm soát khí thải giao thông, giảm ô nhiễm không khí và từng bước thúc đẩy quá trình chuyển đổi sang phương tiện xanh.
Theo đề xuất mới, lộ trình này sẽ bắt đầu từ năm 2027, chậm hơn một năm so với kế hoạch ban đầu để ưu tiên thí điểm chuyển đổi xanh tại Côn Đảo và Cần Giờ.
Vùng phát thải thấp dự kiến áp dụng ở đâu?
Theo Đề án kiểm soát khí thải phương tiện giao thông đang được hoàn thiện, vùng LEZ sẽ được thiết lập tại khu vực có mật độ dân cư và phương tiện cao nhất TP HCM. Phạm vi dự kiến bao gồm các quận trung tâm cũ như quận 1, 3, 5, 6, 8, 10, 11, Bình Thạnh, Tân Bình, Tân Phú và Phú Nhuận, được giới hạn bởi 15 cây cầu và 17 trục đường chính.
Khu vực này hiện tập trung hơn 3,2 triệu dân, với khoảng 9,2 triệu lượt di chuyển mỗi ngày. Kết quả quan trắc cho thấy nồng độ bụi mịn PM2.5, NO₂ và SO₂ tại đây cao hơn nhiều khu vực khác của thành phố, đặc biệt ở các quận trung tâm như quận 1, 3 và 5.
Ôtô không đạt Euro 4 sẽ bị thu phí vào trung tâm
Khi vùng LEZ được thiết lập, ô tô không đáp ứng tiêu chuẩn khí thải Euro 4 sẽ phải đóng phí khi đi vào khu vực trung tâm, ngoại trừ một số phương tiện đặc thù như xe cứu thương, cứu hỏa, xe quốc phòng – công an và xe phục vụ tang lễ.
Biện pháp này nhằm hạn chế dần phương tiện phát thải cao, đồng thời tạo động lực cho người dân chuyển sang các dòng xe ít ô nhiễm hơn.
Xe máy bắt đầu kiểm định khí thải từ giữa năm 2027
Đối với xe máy, TP HCM dự kiến triển khai kiểm định khí thải từ ngày 1/7/2027 để phân loại mức phát thải. Từ tháng 9/2027, xe máy không đạt tiêu chuẩn Euro 2 sẽ bị cấm lưu thông vào vùng LEZ trong hai khung giờ cao điểm gồm 6–9h sáng và 16–19h chiều.
Theo lộ trình tiếp theo, đến năm 2028, toàn bộ xe máy chạy xăng, dầu sẽ bị cấm lưu thông trong vùng LEZ, trừ phương tiện của người khuyết tật. Cùng thời điểm này, ô tô không đạt Euro 4 cũng sẽ bị hạn chế vào trung tâm trong giờ cao điểm, ngoại trừ các phương tiện đặc biệt.
Mở rộng vùng phát thải thấp từ năm 2030
Từ năm 2030, TP HCM dự kiến mở rộng vùng LEZ ra khu vực vành đai 1, bao gồm các trục đường lớn như Phạm Văn Đồng, Kha Vạn Cân, khu vực quanh sân bay Tân Sơn Nhất, Cách Mạng Tháng Tám, Âu Cơ, Lũy Ban Bích, Kinh Dương Vương và Võ Văn Kiệt.
Các biện pháp kiểm soát khí thải sẽ được siết chặt dần theo lộ trình, phù hợp với tình hình hạ tầng và khả năng chuyển đổi của người dân.
Giám sát bằng camera, xử phạt sau giai đoạn nhắc nhở
Để kiểm soát phương tiện ra vào vùng LEZ, thành phố dự kiến lắp đặt hệ thống camera nhận diện biển số tự động, kết nối với dữ liệu đăng ký xe và kết quả kiểm định khí thải.
Trong tháng đầu triển khai, các trường hợp vi phạm sẽ chủ yếu được nhắc nhở. Từ tháng thứ hai trở đi, phương tiện không đủ điều kiện nhưng vẫn lưu thông sẽ bị xử phạt theo quy định.
Ưu tiên chuyển đổi xanh tại Côn Đảo và Cần Giờ
Ngoài khu vực trung tâm, đề án đề xuất đẩy nhanh quá trình chuyển đổi phương tiện xanh tại Côn Đảo và Cần Giờ. Cụ thể, Côn Đảo đặt mục tiêu đến cuối năm 2026 cơ bản hoàn tất việc chuyển đổi từ xe xăng, dầu sang xe điện và năng lượng xanh, ngoại trừ xe tải từ 2 tấn trở lên và các phương tiện đặc thù. Cần Giờ dự kiến hoàn thành lộ trình tương tự vào cuối năm 2028.
Nhiều chính sách hỗ trợ người dân và doanh nghiệp
Để thúc đẩy quá trình chuyển đổi, TP HCM đề xuất hàng loạt chính sách hỗ trợ như trợ giá mua xe mới, miễn hoặc giảm lệ phí trước bạ, đăng ký, kiểm định lần đầu và phí bảo trì đường bộ.
Tại Côn Đảo và Cần Giờ, hộ chính sách và hộ nghèo có thể được hỗ trợ 100% chi phí mua xe trong hạn mức, trong khi hộ cận nghèo được hỗ trợ khoảng 70%. Tài xế xe máy công nghệ được trợ cấp tối đa 5 triệu đồng mỗi xe, miễn các khoản phí ban đầu đến hết năm 2028. Doanh nghiệp taxi, xe hợp đồng, xe khách và xe tải cũng được hỗ trợ chi phí đầu tư theo lộ trình.
Kỳ vọng giảm ô nhiễm và ùn tắc giao thông
Theo thống kê, TP HCM hiện có hơn 1 triệu ô tô và trên 10 triệu xe máy, chưa kể lượng lớn phương tiện vãng lai. Giao thông đường bộ đóng góp khoảng 88% lượng bụi mịn phát sinh từ hoạt động giao thông.
Việc triển khai vùng phát thải thấp được kỳ vọng sẽ giảm ô nhiễm không khí, đồng thời hạn chế ùn tắc tại khu vực trung tâm thông qua việc giảm dần phương tiện cá nhân, hướng đến hệ thống giao thông đô thị xanh và bền vững hơn.
